भाजप नेते विजय शाह यांचे कर्नल सोफिया कुरैशी यांच्याबद्दल लज्जस्पद विधान; देशभरात संतापाची लाट

नवी दिल्ली

मध्य प्रदेशचे आदिवासी कल्याण मंत्री आणि भारतीय जनता पक्षाचे (भाजप) ज्येष्ठ नेते कुंवर विजय शहा यांनी कर्नल सोफिया कुरेशी यांच्याबाबत केलेल्या वादग्रस्त वक्तव्यामुळे मोठा वाद निर्माण झाला आहे. कर्नल सोफिया कुरेशी या भारतीय सैन्याच्या एका सन्मानित अधिकारी असून त्या ऑपरेशन सिंदूरच्या त्रिसेवा पथकाचा भाग होत्या, ज्यांनी माध्यमांना माहिती दिली. 12 मे 2025 रोजी इंदूरच्या म्हो येथे सार्वजनिक भाषणात शहा यांनी केलेले वक्तव्य साम्प्रदायिक, अपमानजनक आणि सैन्य तसेच महिलांचा अवमान करणारे मानले गेले. या वक्तव्यामुळे मोठ्या प्रमाणात निषेध व्यक्त झाला, शहा यांनी अनेकदा माफी मागितली, भाजप नेतृत्वाने हस्तक्षेप केला आणि विरोधी पक्षांनी त्यांच्या राजीनाम्याची मागणी केली.

वादग्रस्त वक्तव्याचा तपशील

शहा यांनी आपल्या भाषणात 22 एप्रिल 2025 रोजी झालेल्या पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याचा उल्लेख केला, ज्यामध्ये 26 जणांचा मृत्यू झाला, यात नौदल अधिकारी विनय नरवाल यांचाही समावेश होता. त्यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील ऑपरेशन सिंदूरच्या यशाचे कौतुक करण्याचा प्रयत्न केला, ज्यामध्ये पाकिस्तान आणि पाकिस्तान-अधिकृत काश्मीरमधील दहशतवादी अड्ड्यांना लक्ष्य करण्यात आले. मात्र, त्यांनी कर्नल सोफिया कुरेशी यांचा उल्लेख करताना वादग्रस्त वक्तव्य केले, “ज्यांनी आपल्या मुलींना विधवा केले [पहलगाम हल्ल्यात], त्यांना धडा शिकवण्यासाठी आपण त्यांच्याच बहिणीला पाठवले.” त्यांनी पुढे असेही सुचवले की, मोदींनी “त्यांच्या [दहशतवाद्यांच्या] समुदायातील एका बहिणीला” पाठवून “त्यांचा अभिमान हिसकावला” आणि बदला घेतला. हे वक्तव्य कर्नल कुरेशी यांच्या धार्मिक ओळखीला दहशतवाद्यांशी जोडणारे मानले गेले.

कर्नल कुरेशी या 1994 मध्ये सैन्याच्या सिग्नल कोअरमध्ये नियुक्त झालेल्या एका प्रख्यात अधिकारी आहेत. त्या ऑपरेशन सिंदूरच्या प्रत्यक्ष सैन्य कारवाईचा भाग नव्हत्या, परंतु त्या विंग कमांडर व्योमिका सिंग आणि परराष्ट्र सचिव विक्रम मिश्रा यांच्यासोबत माध्यमांना माहिती देणाऱ्या पथकाचा भाग होत्या. शहा यांच्या वक्तव्याला साम्प्रदायिक आणि लिंगभेदी संदर्भात पाहिले गेले, ज्यामुळे मोठा संताप निर्माण झाला.

निषेध आणि राजकीय प्रतिक्रिया

या वक्तव्यावर विरोधी पक्ष, सैन्याचे माजी अधिकारी आणि नागरी समाजाकडून तीव्र निषेध व्यक्त झाला:

काँग्रेस

काँग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे यांनी हे वक्तव्य “अपमानजनक, लज्जास्पद आणि अश्लील” असल्याचे वर्णन केले आणि शहा यांना मध्य प्रदेश मंत्रिमंडळातून तात्काळ बरखास्त करण्याची मागणी केली. त्यांनी भाजप आणि राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ (RSS) यांच्यावर “स्त्रीद्वेषी आणि द्वेषपूर्ण” मानसिकतेचा आरोप केला, यापूर्वी विनय नरवाल यांच्या पत्नी आणि विक्रम मिश्रा यांच्या मुलीवर झालेल्या ट्रोलिंगच्या घटनांचा उल्लेख केला. खर्गे यांनी पंतप्रधान, संरक्षण मंत्री आणि भाजप नेतृत्वाला पत्र लिहून त्यांची भूमिका स्पष्ट करण्यास सांगितले.

उत्तर प्रदेश काँग्रेस अध्यक्ष अजय राय यांनी हे वक्तव्य “स्त्रिया, सैन्य आणि राष्ट्राचा अपमान” असल्याचे म्हटले आणि पंतप्रधान मोदींना शहा यांना तात्काळ निलंबित करण्याची मागणी केली. मध्य प्रदेश काँग्रेस प्रमुख जितू पटवारी आणि राज्यसभेचे खासदार इम्रान प्रतापगढी यांनीही या वक्तव्याचा निषेध केला. पटवारी यांनी भाजप शहा यांच्या मतांशी सहमत आहे का, असा सवाल केला.

बहुजन समाज पक्ष (BSP)

बसप प्रमुख मायावती यांनी हे वक्तव्य “खेदजनक आणि लज्जास्पद” असल्याचे म्हटले आणि साम्प्रदायिक सलोखा राखण्यासाठी आणि सैन्याच्या सन्मानासाठी कठोर कारवाईची मागणी केली. त्यांनी अशा वक्तव्यांमुळे राष्ट्रीय एकतेवर परिणाम होऊ शकतो, असा इशारा दिला.

मुस्लिम राष्ट्रीय मंच (MRM)

RSS संलग्न असलेल्या MRM ने शहा यांच्या वक्तव्याला कर्नल कुरेशी आणि सैन्याचा “गंभीर अपमान” ठरवले आणि त्यांच्या बरखास्ती, कायदेशीर कारवाई आणि औपचारिक माफीची मागणी केली.

समाजवादी पक्ष आणि CPI

समाजवादी पक्षाचे खासदार अवधेश प्रसाद आणि CPI खासदार पी. संदोष कुमार यांनीही या वक्तव्याचा निषेध केला. कुमार यांनी शहा यांना मंत्रिमंडळातून काढून टाकण्याची मागणी केली आणि हे वक्तव्य “सर्वात वाईट” असल्याचे म्हटले.

सोशल मीडिया आणि जनमत

X वर @mr_mayank सारख्या युजर्सनी शहा यांच्या वक्तव्याला “राष्ट्रीय नायिकेवर घाणेरडा हल्ला” असे संबोधले आणि कर्नल कुरेशी यांच्या योगदानाचा अवमान केल्याचा आरोप केला.

भाजपची प्रतिक्रिया आणि शहा यांची माफी

प्रचंड टीकेनंतर शहा यांनी 13 आणि 14 मे 2025 रोजी अनेकदा माफी मागितली. त्यांनी दावा केला की त्यांचे वक्तव्य “चुकीच्या पद्धतीने समजले गेले” आणि संदर्भातून बाहेर काढले गेले. त्यांनी कर्नल कुरेशी यांच्या शौर्याचे कौतुक करण्याचा हेतू होता, असे सांगितले. एका माफीत ते म्हणाले, “मी देव नाही; मी माणूस आहे आणि मी दहा वेळा माफी मागतो… कर्नल सोफिया कुरेशी माझ्यासाठी खऱ्या बहिणीपेक्षा अधिक आहे, ज्यांनी त्यांच्याकडून बदला घेतला.” त्यांनी आपल्या कुटुंबातील अनेकजण शहीद असल्याचा उल्लेख करत कुरेशी यांच्याबद्दल आदर व्यक्त केला.

मध्य प्रदेश भाजपचे अध्यक्ष व्ही.डी. शर्मा यांनी 13 मे रोजी शहा यांना बंदद्वार बैठकीसाठी बोलावले, जिथे त्यांना संघटन सचिव हितानंद शर्मा यांनी फटकारले. व्ही.डी. शर्मा यांनी सार्वजनिकपणे सांगितले की, भाजप अशा प्रकरणांबाबत “संवेदनशील” आहे आणि तात्काळ कारवाई केली आहे, परंतु पक्षाने पुढील शिस्तभंगाच्या कारवाईची घोषणा केलेली नाही. भाजप नेते, माजी आमदार मनवेंद्र सिंह यांच्यासह, छतरपूर, मध्य प्रदेश येथील कर्नल कुरेशी यांच्या कुटुंबीयांच्या घरी गेले आणि शर्मा यांचा “राष्ट्राच्या कन्ये”बद्दल आदराचा संदेश दिला.

कर्नल सोफिया कुरेशी आणि ऑपरेशन सिंदूर यांचा संदर्भ

कर्नल सोफिया कुरेशी या जम्मू आणि काश्मीर तसेच ईशान्य भारतातील दहशतवादविरोधी कारवायांमध्ये अनुभव असलेल्या एका प्रख्यात अधिकारी आहेत. ऑपरेशन सिंदूरच्या माध्यमांमधील माहिती सत्रात त्यांनी विंग कमांडर व्योमिका सिंग यांच्यासोबत भूमिका निभावली, ज्यामुळे त्या घराघरात पोहोचल्या. ऑपरेशन सिंदूर हा पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याला भारताचे प्रत्युत्तर होते, ज्यामध्ये 25 मिनिटांत पाकिस्तानातील नऊ दहशतवादी अड्डे नष्ट करण्यात आले. कुरेशी यांना “नारी शक्ती” आणि राष्ट्रीय अभिमानाचे प्रतीक म्हणून सन्मानित करण्यात आले. भाजपचे ज्येष्ठ नेते बी.एल. संतोष यांनी X वर त्यांचे “तरुण पिढीसाठी प्रेरणास्थान” म्हणून कौतुक केले.

मात्र, शहा यांच्या वक्तव्याने कुरेशी यांच्या सैन्य कारवाईतील सहभागाचा चुकीचा अर्थ काढला आणि त्यांना “त्यांच्या समुदायातील बहीण” म्हणून संबोधल्याने त्यांची ओळख साम्प्रदायिक बनवली गेली. यामुळे विशेषतः अलीकडील सायबर हल्ल्यांच्या पार्श्वभूमीवर संताप वाढला, ज्यात RSS समर्थकांनी कुरेशी यांच्या बेळगाव, कर्नाटक येथील घरावर हल्ला केल्याचा दावा करणारी एक खोटी X पोस्ट पोलिसांनी खोडसाळ ठरवली होती.

विजय शहा यांचा वादग्रस्त इतिहास

हा पहिलाच प्रसंग नाही ज्यामुळे विजय शहा वादात सापडले आहेत. 1990 पासून आमदार आणि 2003 पासून (2019-20 मधील काँग्रेस सरकार वगळता) मंत्री असलेल्या शहा यांनी यापूर्वीही विशेषतः महिलांविरुद्ध आक्षेपार्ह वक्तव्ये केली आहेत. 2021 मध्ये, त्यांनी विद्या बालन यांच्या शेरनी चित्रपटाचे मध्य प्रदेशातील चित्रीकरण थांबवले, कारण त्यांनी त्यांच्यासोबत रात्रीच्या जेवणाची निमंत्रण नाकारले होते, असा आरोप आहे. या वादामुळे हा मुद्दा पुन्हा चर्चेत आला आहे.

व्यापक परिणाम

या वादामुळे साम्प्रदायिक वक्तृत्व, सैन्याचा सन्मान आणि भारतीय राजकारणातील लिंगभेदी संवेदनशीलतेबाबत चर्चा सुरू झाली आहे. मायावती आणि खर्गे यांसारख्या नेत्यांनी असा युक्तिवाद केला की, शहा यांच्या वक्तव्यामुळे ऑपरेशन सिंदूरच्या यशाने निर्माण झालेली एकता धोक्यात येऊ शकते. मुस्लिम राष्ट्रीय मंचाने अशा वक्तव्यांमुळे राष्ट्रीय सलोख्याला हानी पोहोचू शकते, असे म्हटले.

भाजपची सावध प्रतिक्रिया —फटकारणे, चेतावणी देणे परंतु शहा यांना काढून टाकण्याची घोषणा न करणे वर विरोधी पक्षांनी टीका केली आहे, ज्यांनी केवळ माफी पुरेशी नाही असे म्हटले आहे. फ्री प्रेस जर्नलने असे मत व्यक्त केले की, काँग्रेसच्या मागण्यांपासून स्वतंत्रपणे भाजपने आपली प्रतिष्ठा राखण्यासाठी निर्णायक कारवाई करावी.

सध्याची स्थिती

14 मे 2025 पर्यंत, शहा हे आदिवासी कल्याण मंत्री म्हणून आपल्या पदावर कायम आहेत, जरी सूत्रांनी सुचवले आहे की भाजप आणि मध्य प्रदेश सरकार पुढील कारवाईचा विचार करत आहे. X वर या वादाची चर्चा सुरू आहे, जिथे कर्नल कुरेशी यांच्या सेवेचा सन्मान आणि जबाबदारीची मागणी करणारे जनमत प्रबळ आहे. दरम्यान, कुरेशी यांनी या मुद्द्यावर सार्वजनिकपणे कोणतेही भाष्य केलेले नाही आणि त्यांच्या कुटुंबाला छतरपूर येथे भाजप नेत्यांच्या भेटीदरम्यान समर्थन मिळाले.